HABER:Ceylan Byekoz
Bolu İzzet Baysal Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi ve Psikiyatri Uz. Dr. Hülya Ensari, sınav maratonu öncesi öğrencilere, öğretmenlere ve velilere çağrıda bulunarak, sınav kaygısı ile baş etme yöntemleri konusunda bilgiler verdi.

Hepimiz yakınlarımızdan birisinin başarılı olduğu halde sınava girdiğinde, “heyecandan yapamadı” dediği cümlelerle sık karşılaşmışızdır. Peki, bu pırıl pırıl genç yaştaki öğrencilerimizin çok fazla heyecana kapılmadan bilgilerini aktarmaları mümkün mü? Bunun için neler yapılabilir? Bolu İzzet Baysal Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Dr. Hülya Ensari, yaklaşan sınav takvimi öncesi öğrenciler, veliler ve öğretmenler için önemli açıklamalarda bulunarak, sınav kaygısı ile baş etme yöntemleri konusunda bilgiler verdi.

Dr. Ensari, “Sınav kaygısı yoğun yaşandığında beynimiz bunu korku gibi algılar ve tüm bedene kaç emrini veren adrenalini salgılamaya başlar. Oysa sorun sınavın gerçek olmadığı halde beyin tarafından tehlikeli bir durum olarak algılanmasındadır. O halde çözüm de öncelikle sınavın hayatımızı tehdit eden bir durum olarak algılamaktan vazgeçmektir. Aksi takdirde bu kısır döngü kontrol edilemezse artan çarpıntı ve sık soluk alış verişi beyni oksijensiz bırakarak kişinin baş dönmesi, mide bulantısı, düşecek, bayılacakmış gibi hisse kapılmasına neden olan panik atak tablosuna dönüşebilir. Dolayısı ile bu aşırı kaygı anında kişinin dikkati sınava değil de kendi bedenine odaklandığı için, dikkati dağılır; sınava konsantre olamaz; okuduğunu anlayamaz ve gerçek potansiyelini göstermesine yaşadığı kaygı engel olur” dedi.

KAYGININ AZI YARAR, ÇOĞU ZARAR

Dr. Ensari, açıklamalarının devamında, “Kişi bedensel belirtilerden korkup, kaygılandıkça; alarm sistemi tekrar devreye girer ve kaygının kontrol edilebilme süresi uzar; süre uzayınca ‘Eyvah sınavı kaybedeceğim’, ‘Sınavı kaybedersem anneme, babama ne derim?’, ‘Öğretmenime ne derim?’, ‘Rezil olurum’ düşüncesi ile tekrar panik artar ve bu kısır döngü halinde devam eder. Ve aslında kaygının orta derecede olması başarıyı getirirken; aşırı olması başarısızlığı getirir” ifadelerini kullandı.

SINAV KAYGISININ NEDENLERİ NELER?

Dr. Ensari, açıklamalarında, sınav kaygısının nedenlerini şöyle sıraladı: “Yüksek beklenti düzeyi (kişinin, anne-babasının, öğretmenin…), başarısız olma korkusu, mükemmeliyetçi yaklaşım, yanlış olan çalışma yöntemi, zamanı iyi kullanamama sıkça rastlanan nedenler arasında sayılabilir.”

SINAV KAYGISINI BELİRTİLERİ NELER?

Dr. Ensari, sınav kaygısının belirtilerini ise, şöyle sıraladı: “Sınav öncesi ve esnasında, titreme, terleme, çarpıntı, baş-karın ağrısı, mide bulantısı; bütün bildiklerini unutma korkusu, kendine güvensizlik. Sınav başladıktan sonra; dikkati toplayamama, sınava başlamakta, soruları anlamakta zorluk, bilinen bir soruda hata yapma korkusuna bağlı yaşanan heyecan, düşünememe, sınavı kaybetme korkusu. Kaygı düzeyi normal olan kişiler, sınavları başarılarının test edileceği bir fırsat olarak görünürken; sınav kaygısı yoğun olanlar bu durumu ölüm-kalım savaşı gibi tehdit, tehlike gibi algılamaktadırlar.”

ÖĞRENCİLER, ÖĞRETMENLER VE VELİLER… İŞTE SINAV KAYGISINI YENMENİN FORMÜLLERİ

Dr. Ensari, sınav kaygısını yenmenin formüllerini açıklayarak, şöyle konuştu: “Olumsuz duygu ve düşünceleri olumluları ile değiştirin. Yani sınavı ölüm kalım savaşı haline getirmekten vazgeçin; onun yerine öğrendiğiniz bilgilerin test edileceği bir fırsat olarak görmeye çalışın… Örneğin şöyle düşünmeyi öğrenebilirsiniz: ‘Takıldığım yerler olabilir; bilmediğim sorular olabilir. Bu tüm sınavın başarısız olacağı anlamına gelmez’, ‘Ben de sınava giren herkes gibi heyecanlanabilirim; ama bunu kontrol edebilirim’, ‘Sınav ne kadar zorsa da ben elimden geleni yapabilirim’, ‘Duygularımı kontrol ederek; başarılı olabilirim’, ‘Sınavı kazanamasam da bu benim başarısız, aptal olduğum anlamına gelmez’, ‘Bu sadece bir değerlendirme süreci; kişilik ve zekâ testi değil’, ‘Bu sınav hayatımın son şansı değil’, ‘Bu sınavı aşamasam bile, kendime güveniyorum, çalışarak tekrar başarılı olabilirim.’ Dolayısı ile yapılacak şey karamsarlık yerine hayalci bir iyimserlik kurmak değil, gerçekçi düşünmek olacaktır.”

KAYGINIZI GİDERMENİZE YARDIMCI OLACAK NEFES EGZERSİZLERİ

Dr. Ensari, sınav kaygısı ile baş etme noktasında yapılacakları şöyle sürdürdü: “Potansiyelimizi doğru değerlendirerek gerçekçi hedefler koyabilmeliyiz. Kaygının, heyecanın normal, doğal bir duygu olduğunu akıldan çıkarmadan; aşırısını da kontrol edebiliriz. Bunun için düşünceye dur demeyi; tıpkı kırmızı ışıkta durmak gibi başarabiliriz. Kendi kendimize oto-telkin yapabiliriz. Gevşeme egzersizini sınav öncesi ve sınav anında heyecanın yükseldiği her zaman uygulayarak kaygımızı kontrol edebilir ve yeniden rahatlamış olarak sınava kaldığımız yerden devam edebiliriz. Heyecanlandığını hissettiğin an derin nefes al. İçinden 10’a kadar say ve nefesini tut. Ve içinden “rahatla ve gevşe” diyerek yavaş yavaş nefesini ver. Bunu rahatlayana kadar devam et. Doğru nefes alıp verirken; oksijenin beyne, kalbe ve tüm bedene yayılmasını sağlayarak; rahatladığını ve gevşediğini hisset.

DR. ENSARİ’DEN ANNE VE BABALARA UYARI:

“ÇOCUKLARINIZA SINAV KONUSUNDA BASKI KURMAYIN”

Dr. Ensari, açıklamalarının son bölümünde, sınava girecek olan çocuklarından daha kaygılı olan anne ve babalara seslenerek, “Çocuklarınız üzerinde sınav konusunda baskı kurmayın, yüksek beklenti duymayın, çocuklarınızın gerçek kapasitelerinin üzerinde performans beklemeyin, onların dinlenecek vakitlerini, hobilerini onlardan esirgemeyin. Çocuklarınızı başkaları ile kıyaslamayın, eleştirmeyin ve unutmayın ki mükemmel kişi yoktur; sonuç ne olursa olsun çocuklarınızı olduğu gibi kabul edin ve her zaman yanlarında olduğunuzu onlara hissettirin.” diye konuştu.